Badania lekarskie myśliwych teraz! Apel koalicji Niech Żyją!

Organizacje społeczne zrzeszone w koalicji Niech Żyją! (Fundacja Dzika Polska, Fundacja Prawnej Ochrony Zwierząt „Lex Nova”, Fundacja Niech Żyją!”) zaapelowały do rządu i parlamentarzystów RP o ustawowe przyspieszenie do 31 maja 2021 roku terminu wykonania przez myśliwych obowiązkowych, okresowych badań okulistycznych i psychologicznych. Wniosek spowodowany jest licznymi doniesieniami o ofiarach – „pomyłkach polowań”, w tym ofiarach śmiertelnych. W ostatnim czasie strzały kilkukrotnie oddawano w kierunku dzieci, jedno zostało zabite. Większość polskich myśliwych od wielu lat nie była poddana żadnym badaniom lekarskim na okoliczność użytkowania broni, co stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego.

Wniosek koalicji Niech Żyją! dostępny jest tutaj 

Co roku wskutek postrzeleń z broni myśliwskiej ginie kilka osób, a od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu zostaje rannych, doznając trwałego uszczerbku na zdrowiu lub okaleczeń[1]. W skali ostatniej dekady to kilkadziesiąt zabitych i kilkaset rannych osób. Wystarczy wspomnieć ostatnie informacje o oddawaniu strzałów w kierunku dzieci bawiących się w przydomowym ogrodzie[2] czy trenujących jazdę konną[3]. Kilka dni temu doszło do kolejnej tragedii, kiedy w sadzie zastrzelony został 16-letni chłopiec[4]. Z rąk myśliwych giną przypadkowi spacerowicze, rowerzyści, grzybiarze i turyści, czy ludzie pracujący na polach[5]. Ostrzeliwane bywają nawet domy mieszkalne[6].

Najczęstszą przyczyną tych wypadków jest strzelanie do nierozpoznanego celu oraz inne „rażące błędy i zaniedbania myśliwych”,  takie jak „brak ostrożności i umiejętności obchodzenia się z bronią, nieznajomość lub naruszenie podstawowych zasad regulaminu” – przyznaje rzecznik dyscyplinarny Polskiego Związku Łowieckiego[7]. Ze zwierzętami myleni są ludzie, a zwierzęta mylone są między sobą – jedne gatunki z innymi. Z „dzikiem” pomylono dotąd żubra[8], konia[9], zwierzęta gospodarskie[10], oraz wiele ludzkich ofiar, mężczyzn, kobiety i dzieci[11]. Wskutek pomyłek myśliwych wielokrotnie giną też zwierzęta objęte ścisłą ochroną gatunkową[12], co stanowi niepowetowaną stratę dla przyrody.

Jak często łamany jest regulamin na polowaniach, nie wie jednak nikt. Takich statystyk nie prowadzi nawet PZŁ. Informacje o większości przewinień nie wychodzą poza koła łowieckie, a przestępstw popełnionych przez myśliwych nie liczy ani Komenda Główna Policji ani Prokuratura Generalna. Wszystko to pozwala przypuszczać, że opinia publiczna jest informowana jedynie o niewielkiej części tych zdarzeń, i postawić pytanie o rzeczywistą skalę tego zjawiska.

Sprawy te wielokrotnie były umarzane[13] lub ich sprawcom orzekane były niskie kary[14], nawet jeśli śmierć poniósł człowiek. Dla przykładu w tym roku na karę roku pozbawienia wolności w zawieszeniu został skazany myśliwy, który zabił 63-letniego człowieka myląc go z dzikiem[15]. Strzelał nocą w zarośla do nie zidentyfikowanego celu, co jest pogwałceniem reguł polowania[16]. Brak surowych konsekwencji nie dyscyplinuje części myśliwych do zachowywania wystarczającej ostrożności podczas polowań.

Wielu z tych tragicznych historii można jednak uniknąć. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą Prawo łowieckie od 1 kwietnia 2018 roku wszyscy myśliwi posiadający pozwolenie na broń mają bezwzględny obowiązek przedstawienia raz na 5 lat właściwemu organowi Policji orzeczenia lekarskiego i psychologicznego potwierdzającego, że wolno im dysponować bronią. Jednak przez niedopatrzenie ustawodawcy obowiązek ten myśliwi będą musieli spełnić dopiero 31 marca 2023 roku, pięć lat po wejściu w życie ustawy. To stanowczo za późno. Tak długi i nieuzasadniony okres karencji skutkuje bowiem poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa publicznego i ryzykiem kolejnych ofiar, dlatego należy go pilnie skrócić.

Myśliwi są największą w kraju grupą cywilnych użytkowników broni, używając jej w przestrzeni publicznej. W rękach prawie 130 tysięcy członków PZŁ znajduje się blisko 70% całej broni palnej zarejestrowanej w Polsce (ok. 300 000 jednostek). Jednocześnie wśród myśliwych jest wiele osób starszych; średnia wieku członków PZŁ wynosi 52 lata[17]. Oznacza to, że od kilkunastu lat, a nawet od kilku dekad, osoby te nie przeszły żadnych badań lekarskich warunkujących posiadanie broni. Biorąc pod uwagę fakt, że w procesie starzenia pogorszeniu może ulec ogólny stan zdrowia, osłabnąć wzrok, kondycja psychofizyczna, jak również mogą rozwinąć się nałogi – wszyscy starsi stażem myśliwi, którzy w ciągu ostatnich pięciu lat takich badań nie przechodzili, powinni im się poddać w najkrótszym możliwym czasie. Pozwoli to na identyfikację i wyeliminowanie z grona czynnych myśliwych osób faktycznie niezdolnych do posługiwania się bronią palną, a tym samym znacznie ograniczyć liczbę przypadkowych ofiar polowań w przyszłości.

Lasy, w których myśliwi najczęściej polują, są własnością Skarbu Państwa, a przez to są dobrem ogólnonarodowym, dostępnym publicznie. Stanowią one 30 proc. powierzchni Polski. Polacy cenią lasy i powszechnie z nich korzystają – aż 81% Polaków chodzi do lasu by spacerować, 44% zbiera grzyby, dla 33% celem jest obserwowanie przyrody, a blisko 12% uprawia w lesie sport[18]. Niedopuszczalne jest by nadal, z powodu braku badań i weryfikacji, myśliwi stwarzali zagrożenie dla tak wielu innych obywateli.

Często korzystam z lasów, również z rodziną. Wielokrotnie padały w pobliżu nas strzały i czuliśmy się zagrożeni. Raz napotkałem pijanych myśliwych, innym razem – gdy byłem ze znajomymi – strzelali w pobliżu nas w górę, dla hecy. Znam kilku myśliwych w podeszłym wieku, którzy mają poważne problemy ze wzrokiem. Dlatego uważam, że to środowisko powinno jak najszybciej przejść okresowe badania. Leży to w interesie użytkowników lasów, jak i samych myśliwych, którzy ponoszą odpowiedzialność za swoje pomyłki – komentuje Adam Bohdan z Fundacji Dzika Polska.

Po ostatnim, tragicznym zdarzeniu, w którym śmierć poniósł nastolatek, myśliwi sami doszli do wniosku, że zmiany w przepisach, które poprawią bezpieczeństwo na polowaniach, są niezbędne[19]. Wskazujemy zatem, że brak aktualnych badań lekarskich myśliwych jest najpilniejszym problemem do rozwiązania. To przede wszystkim od stanu zdrowia polujących zależy bezpieczeństwo innych obywateli. Oczekujemy, że Polski Związek Łowiecki, który ponosi pośrednią odpowiedzialność za wydarzające się tragedie, poprze ten wniosek oszczędzając życie i zdrowie kolejnych ofiar. – mówi Tomasz Zdrojewski z koalicji Niech Żyją!

Postulat zmiany przepisów poparło już kilku posłów i posłanek, zapowiadając dalsze działania w tym zakresie. Uruchomiona została także petycja w tej sprawie – zachęcamy do jej promowania i podpisywania: https://secure.avaaz.org/community_petitions/pl/prezydent_rp_premier_rp_rada_ministrow_sejm_i_sena_badania_mysliwych_teraz_stop_strzelaniu_do_ludzi_i_innych_przypadkowych_ofiar_/?yzECFrb&fbclid=IwAR3hwW0poku-x6uCWXxbT3-ryU_JePSlC-rQl5CSBgsOl6m0esKJdIJ9Hxw

Kontakt:
Dawid Kaźmierczak, tel. 697 583 699, Fundacja Dzika Polska
Adam Bohdan, tel. 532 284 313, Fundacja Dzika Polska
Anna Gdula, tel. 793 545 013, Fundacja Prawnej Ochrony Zwierząt „Lex Nova”
Tomasz Zdrojewski, tel. 735 374 508, koalicja Niech Żyją!
____________________________
* koalicja Niech Żyją! zrzesza ponad 40 organizacji działających na rzecz ochrony przyrody i zwierząt.
Naszym celem jest ograniczanie i cywilizowanie polskiego łowiectwa.

Przypisy:

1 T. Andrzejczak, „Wypadki na polowaniach. To nie musiało się zdarzyć”. „Łowiec polski”, Warszawa 2010

Kurzyp, B. Chyż. „Śmierć na polowaniach. Giną nie tylko zwierzęta, ale również ludzie”, Gazeta Wyborcza, 20.11.2019: https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,25425445,mapa-wypadkow-na-polowaniach-gina-nie-tylko-na-zwierzeta.html

3 „Myśliwi oddali strzały w kierunku dzieci? Policja prowadzi dochodzenie”: https://dziendobry.tvn.pl/a/mysliwi-oddali-strzaly-w-kierunku-dzieci

4 „Myśliwi ostrzelali dzieci pod Wadowicami. Trafili w głowę”: https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/krakow/frydrychowice-mysliwi-ostrzelali-grupe-dzieci-prokurator-umorzyl-sprawe/yz18mpy

5 R. Jurszo. „Myśliwy zastrzelił 16-letniego chłopca”, Oko.press, 20.11.20: https://oko.press/mysliwy-zastrzelil-16-letniego-chlopca/

6 J. Dzikowska. „Myśliwy pomylił mężczyznę z dzikiem. Ofiary polowań. Gazeta Wyborcza, 10.09.20: https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,164932,21461863,zbieracz-chrustu-spacerowiczka-rowerzysta-kon-i-inne-ofiary.html

7 M. Pietraszewski, „Myśliwy przez przypadek ostrzelał jednorodzinny dom. Pocisk wpadł do salonu”, Gazeta Wyborcza, 21.05.19:

https://katowice.wyborcza.pl/katowice/7,35063,24808969,mysliwy-przez-przypadek-ostrzelal-jednorodzinny-dom-pocisk.html

8 T. Andrzejczak 2010. Ibidem

9 M. Partyła. „Myśliwy zastrzelił żubra. Twierdzi, że pomylił go z… dzikiem”. RMF FM, 27.09.2019: https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-mysliwy-zastrzelil-zubra-twierdzi-ze-pomylil-go-z-dzikiem,nId,3226695

10 „Koń wart prawie pół miliona złotych został zastrzelony! Właścicielka straciła najbliższego przyjaciela” https://wroclaw.se.pl/kon-wart-prawie-pol-miliona-zlotych-zostal-zastrzelony-wlascicielka-stracila-najblizszego-przyjaciela-aa-r3Ch-sAgm-QVa1.html

11 K. Waszczuk. „Myślał, że to dzik?”. Tygodnik Siedlecki, 3.10.2018: https://www.tygodniksiedlecki.com/t47843-myslal.ze.to.dzik.htm

12 J. Dzikowska, 10.09.20, Ibidem.

13 D. Wiehle, „Zmiany awifauny lęgowej Doliny Dolnej Skawy”, w: Ornis Polonica 2020, 61: 88–116

14 K. Sobkowski, „Postrzelenie myśliwego Międzychód – sprawa zostanie umorzona?”. Międzychód Nasze Miasto, 3.01.17: https://miedzychod.naszemiasto.pl/tag/postrzelenie-mysliwego-miedzychod
Raport „Myśliwi ponad prawem?”, Czarna Owca Pana Kota: https://czarnaowca.org/blog/mysliwi-ponad-prawem/
T. Andrzejczak 2010. Ibidem

15 A. Brauła, „Radomsko. Zabił, bo pomylił człowieka z dzikiem. Myśliwy skazany”. Portal o2, 28.02.20: https://www.o2.pl/artykul/radomsko-zabil-bo-pomylil-czlowieka-z-dzikiem-mysliwy-skazany-6483457870792833a

[15] „Myśliwy zastrzelił 63-latka na polowaniu. Grzywna? „Jak za zabicie chłopa pańszczyźnianego”, Gazeta Wyborcza, 18.10.2017: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,22528513,mysliwy-zastrzelil-63-latka-na-polowaniu-grzywna-jak-za-zabicie.html

16 B. Rogowska, „Zastrzelił człowieka, bo myślał, że to dzik. Wyrok? Rok więzienia w zawieszeniu”, Gazeta Wyborcza, 27.02.20: https://lodz.wyborcza.pl/lodz/7,35136,25736354,zastrzelil-czlowieka-bo-myslal-ze-to-dzik-wyrok-rok-wiezienia.html

17 D. Piotrowska, „Współczesne postrzeganie łowiectwa”, referat na konferencji „Kamienie milowe 20-letniej edukacji przyrodniczo-leśnej w Polsce”ZG PZŁ, 2015.

[18] T. Żylicz, M. Giergiczny, „Wycena pozaprodukcyjnych funkcji lasu”. Uniwersytet Warszawski, 2013.

[19] https://www.pzlow.pl/przyspieszamy-prace-nad-poprawa-bezpieczenstwa-na-polowaniu/